BlogHatim, İslam dininde büyük bir öneme sahip olan ibadetlerden biridir. Kur’an-ı Kerim’in baştan sona kadar okunmasına “hatim yapmak” denir. Bu okuma ister ezberden, ister mushafa bakarak yapılsın, tamamlandığında sevabı çok büyük bir ibadet olarak kabul edilir. Küçük yaşta Kur’an’ı ezberleyen kişiye hafız adı verilir. Hafızlık, Peygamber Efendimizin ümmetine tavsiye ettiği kıymetli bir ilimdir. Özellikle Ramazan ayı boyunca hatim indirmek, Müslüman toplumlarda yaygın bir gelenek haline gelmiştir.
Ramazan ayında camilerde cemaatle birlikte yapılan hatim okumalarına mukabele denir. İmamın okuduğu ayetler cemaat tarafından takip edilir ve Kur’an topluca baştan sona okunur. Hatim tamamlandıktan sonra ise hatim duası yapılır.
Hatim Nasıl Yapılır?
Hatim yapmanın temel şartı, Kur’an-ı Kerim’in baştan sona kadar okunmasıdır. Bu ibadet bireysel olarak yapılabileceği gibi bir grup tarafından da paylaşmalı şekilde gerçekleştirilebilir. Örneğin, Kur’an 30 cüze ayrılarak her kişi bir cüz okuyabilir ve hep birlikte hatmi tamamlayabilirler. Hatim bitirildikten sonra hatim duası okunur. Dua, Allah’a yapılan bir teşekkür ve ibadetin kabulü niyetidir. Hatim duası Arapça okunabileceği gibi anlamını bilerek yapılması da tavsiye edilir. Bazı kişiler hatim duasının ardından istihare duası da okuyabilir.
Hatim İndirmek İçin Yapılması Gerekenler
Hatim indirmek isteyen kişinin öncelikle niyet etmesi gerekir. Ardından Kur’an-ı Kerim’i ya ezberden (hafızsa) ya da mushafa bakarak okuması mümkündür. Peygamber Efendimiz (s.a.v.), Ramazan aylarında Cebrail (a.s.) ile birlikte Kur’an’ı karşılıklı okuyarak mukabele ederdi. Bu gelenek, bugün de camilerde devam etmektedir. Hatim indirmek için belirli bir zaman dilimi şart değildir; kişi kendi uygun zamanına göre tamamlayabilir.
Kur’an Kaç Günde Hatmedilmelidir?
Hz. Peygamber’in Kur’an okuma düzenine dair rivayetlerde, “Üç günden daha az sürede Kur’an’ı hatmeden kişi, ne okuduğunu anlayamaz” buyurduğu belirtilmektedir. (İbn Mâce, Ebû Dâvûd, Tirmizî) Bu hadis, Kur’an’ı anlamadan aceleyle okumak yerine, teennî ile yani sindirerek okunması gerektiğini gösterir. Bu nedenle, sahabeler arasında kimi üç günde, kimi yedi günde, kimi ise daha uzun sürede hatim yapardı. Hatim için belirli bir süre sınırı yoktur; önemli olan samimi niyet ve bilinçli okumadır.
Hatim Hangi Sûreyle Başlar?
Hatim, Fâtiha Sûresi ile başlar ve Nâs Sûresi ile tamamlanır. Sahabeler Kur’an’ı bölümlere ayırarak her gün belli bir kısmını okurlardı. Bu bölümlere hizip adı verilmiştir. Peygamber Efendimiz de bu uygulamayı uygun görmüş ve tavsiye etmiştir. (Müslim, “Salâtü’l-Müsâfirîn”, 142) Bazı Müslümanlar hatim bittikten sonra, yeni bir hatmin başlangıcı niyetiyle Bakara Sûresi’nin ilk beş ayetini de okurlar. Bu, “devam eden hayır” anlamında güzel bir gelenektir.
Hatim Sırasında Tekbir Getirmek
Bazı rivayetlerde, Duhâ Sûresi’nden itibaren her surenin sonunda tekbir getirmenin sünnet olduğu ifade edilir. En çok kullanılan tekbir cümlesi şöyledir:
“Allāhu ekber, lâ ilâhe illallāhü vallāhü ekber, Allāhü ekber ve lillâhi’l-hamd.”
(Allah en yücedir, Allah’tan başka ilah yoktur; yine Allah en yücedir, her türlü övgü Allah’a aittir.)
Hatim Duası ve Önemi
Kur’an hatmedildikten sonra dua edilmesi sünnettir. Peygamber Efendimiz’in “Kur’an’ı hatmeden kişinin kabul olunacak bir duası vardır” buyurduğu rivayet edilmiştir. (Heysemî, VII, 172) Bu nedenle hatim duası, ibadetin son aşaması olarak büyük bir önem taşır. Dua sırasında genellikle tüm Müslümanlar için rahmet, af ve bereket dilenir. Bazı sahabelerin (örneğin Abdullah b. Mes‘ûd, İbn Abbas, Enes b. Mâlik) aileleriyle birlikte hatim duası yaptıkları bilinmektedir. Günümüzde de özellikle Ramazan ayında hatim duası, camilerde cemaatle yapılır ve manevi bir huzur ortamı oluşturur. İlk kez hatim indiren çocuklar için yapılan törenler de bu geleneğin güzel bir parçasıdır.
Hatim, yalnızca Kur’an’ı okumak değil; onun anlamına yaklaşmak, öğretilerini hayatımıza taşımak demektir. Ramazan ayında yapılan mukabelelerle başlayan bu manevi yolculuk, kişinin ruhunu arındırır, kalbine huzur verir. Kur’an okumak bir ibadet olduğu kadar, hayatı güzelleştiren bir alışkanlıktır. Hatim yapmak, İslam dünyasında geçmişten bugüne ulaşan, gönülleri birleştiren ve kulluğu derinleştiren en güzel ibadetlerden biri olarak değerini daima korumaktadır.
İlginizi Çekebilir: Kıble Nasıl Bulunur? Kıble Bulma Yöntemleri Nelerdir?
Comments are closed